Các hình thức kí kết hợp đồng theo quy định của pháp luật Việt Nam
Theo quy định tại Điều 385 Bộ Luật Dân sự 2015 thì Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự.
Căn cứ quy định tại Điều 116 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về giao dịch dân sự thì giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
Như vậy, từ những căn cứ trên thì Hợp đồng là một loại giao dịch dân sự, vì vậy hình thức của Hợp đồng sẽ được xác định theo quy định về hình thức của giao dịch dân sự quy định tại Điều 119 Bộ Luật Dân sự 2015. Hình thức kí kết hợp đồng bao gồm:
“1. Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.
Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.
2. Trường hợp luật quy định giao dịch dân sự phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó.”
1. Hợp đồng thể hiện bằng lời nói
Hợp đồng thể hiện bằng lời nói thường được sử dụng trong những giao dịch có đối tượng là vật phẩm tiêu dùng, lương thực, thực phẩm… tại các thị trường như cửa hàng bán lẻ, chợ, trung tâm buôn bán… các bên thỏa thuận về đối tượng, giá cả và phương thức thanh toán.
Hình thức này thường được thiết lập giữa những đối tượng có sự tin tưởng với nhau hoặc đối với Hợp đồng mà ngay khi giao kết sẽ thực hiện và chấm dứt.
Ví dụ: Hành vi mua bán quần áo ở cửa hàng, người mua và người bán thỏa thuận về mức giá. Thời điểm các bên thống nhất được mức giá và người mua trả tiền cho bên bán cũng là lúc hợp đồng được thực hiện và chấm dứt.
2. Hợp đồng thể hiện bằng văn bản
Hình thức này được thể hiện dưới hai mức độ là Hợp đồng bằng văn bản không có công chứng, chứng thực và Hợp đồng bằng văn bản có công chứng, chứng thực.
Trong văn bản các bên phải ghi đầy đủ các nội dung cơ bản trong các điều khoản mục như: đối tượng của hợp đồng; số lượng, chất lượng; phương thức, địa điểm, thời gian thực hiện hợp đồng;… Hình thức bằng văn bản đảm bảo tính pháp lý cao đối với quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia. Khi xảy ra tranh chấp văn bản giao kết là chứng cứ pháp lý chắc chắn hơn so với hình thức miệng.
2.1. Hợp đồng bằng văn bản không có công chứng, chứng thực.
Hợp đồng bằng văn bản thông thường là những Hợp đồng liên quan đến đối tượng mà pháp luật không quy định đăng ký quyền sở hữu hoặc đăng ký quyền sử dụng.
Căn cứ Khoản 1 Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015 thì giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản. Như vậy những hợp đồng điện tử cũng chính là hợp đồng dân sự mang hình thức văn bản.
Căn cứ khoản 1 Điều 36 Luật Giao dịch điện tử 2005: “Giao kết hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao kết hợp đồng.”
Những điểu khoản của giao dịch về đối tượng, giá cả, thời hạn của giao dịch, phương thức thanh toán và các thỏa thuận khác (nếu có) được bảo đảm như các dữ liệu thông tin được chuyển dịch đến chủ thể của giao dịch và đây là hình thức giao dịch được áp dụng công nghệ điện tử để xác lập.
Ví dụ: Những hành vi mua, bán, tặng cho có thể thiết lập thông qua các trang điện tử hay các ứng dụng điện tử chuyên dụng như: Shopee, Sen đỏ, Tiki, Lazada. Trong đó, người mua chỉ cần thực hiện các thao tác thông qua ứng dụng như: chọn mặt hàng, ghi địa chỉ, chọn hình thức thanh toán… Cùng với đó người bán sẽ vận chuyển hàng hóa đến địa chỉ của người mua theo thông tin dữ liệu điện tử.
2.2.Hợp đồng bằng văn bản có công chứng, chứng thực
Đối với những hợp đồng có tính chất phức tạp, đối tượng hợp đồng là những tài sản mà Nhà nước cần phải quản lý, cần phải đăng ký quyền sử dụng và quyền sở hữu thì các bên giao dịch phải ký kết hợp đồng thông qua văn bản có công chứng, chứng thực.
Ví dụ như: hợp đồng liên quan đến bất động sản, hợp đồng liên quan đến tài sản phải đăng ký quyền sở hữu.
3. Hợp đồng bằng hành vi cụ thể
Hợp đồng bằng hành vi được thiết lập thông qua hành động của các chủ thể đối với nhau. Các chủ thể không cần trao đổi bằng lời nói mà chỉ cần thực hiện những hành vi giao dịch.
Thông qua bán hàng tự động, tháp bán các hàng hóa như văn hóa phẩm, báo chí, vé tham gia vận chuyển hành khác, hàng hóa, nước uống… mà giá cả đã được xác định, người mua chỉ cần thực hiện những thao tác nhất định trong việc trả tiền theo yêu cầu đã được thông báo là đáp ứng được mục đích mua hàng của mình.
Phương thức này được thực hiện chủ yếu ở các tụ điểm dân cư, bến xe, bến tàu, sân bay, hè phố.
Căn cứ quy định tại Điều 116 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về giao dịch dân sự thì giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
Như vậy, từ những căn cứ trên thì Hợp đồng là một loại giao dịch dân sự, vì vậy hình thức của Hợp đồng sẽ được xác định theo quy định về hình thức của giao dịch dân sự quy định tại Điều 119 Bộ Luật Dân sự 2015. Hình thức kí kết hợp đồng bao gồm:
“1. Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.
Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.
2. Trường hợp luật quy định giao dịch dân sự phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó.”
1. Hợp đồng thể hiện bằng lời nói
Hợp đồng thể hiện bằng lời nói thường được sử dụng trong những giao dịch có đối tượng là vật phẩm tiêu dùng, lương thực, thực phẩm… tại các thị trường như cửa hàng bán lẻ, chợ, trung tâm buôn bán… các bên thỏa thuận về đối tượng, giá cả và phương thức thanh toán.
Hình thức này thường được thiết lập giữa những đối tượng có sự tin tưởng với nhau hoặc đối với Hợp đồng mà ngay khi giao kết sẽ thực hiện và chấm dứt.
Ví dụ: Hành vi mua bán quần áo ở cửa hàng, người mua và người bán thỏa thuận về mức giá. Thời điểm các bên thống nhất được mức giá và người mua trả tiền cho bên bán cũng là lúc hợp đồng được thực hiện và chấm dứt.
2. Hợp đồng thể hiện bằng văn bản
Hình thức này được thể hiện dưới hai mức độ là Hợp đồng bằng văn bản không có công chứng, chứng thực và Hợp đồng bằng văn bản có công chứng, chứng thực.
Trong văn bản các bên phải ghi đầy đủ các nội dung cơ bản trong các điều khoản mục như: đối tượng của hợp đồng; số lượng, chất lượng; phương thức, địa điểm, thời gian thực hiện hợp đồng;… Hình thức bằng văn bản đảm bảo tính pháp lý cao đối với quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia. Khi xảy ra tranh chấp văn bản giao kết là chứng cứ pháp lý chắc chắn hơn so với hình thức miệng.
2.1. Hợp đồng bằng văn bản không có công chứng, chứng thực.
Hợp đồng bằng văn bản thông thường là những Hợp đồng liên quan đến đối tượng mà pháp luật không quy định đăng ký quyền sở hữu hoặc đăng ký quyền sử dụng.
Căn cứ Khoản 1 Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015 thì giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản. Như vậy những hợp đồng điện tử cũng chính là hợp đồng dân sự mang hình thức văn bản.
Căn cứ khoản 1 Điều 36 Luật Giao dịch điện tử 2005: “Giao kết hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao kết hợp đồng.”
Những điểu khoản của giao dịch về đối tượng, giá cả, thời hạn của giao dịch, phương thức thanh toán và các thỏa thuận khác (nếu có) được bảo đảm như các dữ liệu thông tin được chuyển dịch đến chủ thể của giao dịch và đây là hình thức giao dịch được áp dụng công nghệ điện tử để xác lập.
Ví dụ: Những hành vi mua, bán, tặng cho có thể thiết lập thông qua các trang điện tử hay các ứng dụng điện tử chuyên dụng như: Shopee, Sen đỏ, Tiki, Lazada. Trong đó, người mua chỉ cần thực hiện các thao tác thông qua ứng dụng như: chọn mặt hàng, ghi địa chỉ, chọn hình thức thanh toán… Cùng với đó người bán sẽ vận chuyển hàng hóa đến địa chỉ của người mua theo thông tin dữ liệu điện tử.
2.2.Hợp đồng bằng văn bản có công chứng, chứng thực
Đối với những hợp đồng có tính chất phức tạp, đối tượng hợp đồng là những tài sản mà Nhà nước cần phải quản lý, cần phải đăng ký quyền sử dụng và quyền sở hữu thì các bên giao dịch phải ký kết hợp đồng thông qua văn bản có công chứng, chứng thực.
Ví dụ như: hợp đồng liên quan đến bất động sản, hợp đồng liên quan đến tài sản phải đăng ký quyền sở hữu.
3. Hợp đồng bằng hành vi cụ thể
Hợp đồng bằng hành vi được thiết lập thông qua hành động của các chủ thể đối với nhau. Các chủ thể không cần trao đổi bằng lời nói mà chỉ cần thực hiện những hành vi giao dịch.
Thông qua bán hàng tự động, tháp bán các hàng hóa như văn hóa phẩm, báo chí, vé tham gia vận chuyển hành khác, hàng hóa, nước uống… mà giá cả đã được xác định, người mua chỉ cần thực hiện những thao tác nhất định trong việc trả tiền theo yêu cầu đã được thông báo là đáp ứng được mục đích mua hàng của mình.
Phương thức này được thực hiện chủ yếu ở các tụ điểm dân cư, bến xe, bến tàu, sân bay, hè phố.